(สิ่งที่จะทำได้ในปัจจุบัน)

หน้าสำหรับพิมพ์

เวลาก็จะหมดแล้ว จึงขอหันมาพูดในสิ่งที่จะทำได้ในปัจจุบัน เมื่อพูดเกี่ยวกับบทบาทที่ควรจะมี ซึ่งเป็นเรื่องที่ควรจะทำให้มีขึ้น แล้วหาวิธีการที่จะทำให้ได้ต่อไป ก็เป็นเรื่องของอนาคต แต่ในปัจจุบันเราจะทำอย่างไร

หลักสำหรับปัจจุบันก็คืออะไรที่ดีมีอยู่แล้วเราควรจะยึดไว้ให้ได้ก่อน ลองค้นคว้าดูว่าเรามีอะไรดีบ้างไหม ที่มันแปลกจากพวกอื่นเขาก็ปรากฏมีอยู่ อย่างเช่นเมื่อวานอาตมาได้ยินแว่วๆ นั่งอยู่ข้างนอกก็ได้ยินเสียงประชุมกลุ่มดูเหมือนจะเป็นกลุ่มที่หนึ่ง บางท่านได้กล่าวขึ้นมาว่านี่นะ แม้แต่ภาษาไทยเดี๋ยวนี้เราก็ ไม่ได้ความ สู้เขาไม่ได้ แต่ที่ยังมีอยู่ก็คือว่าเรารู้รากศัพท์ว่ามาจากบาลีอะไร แสดงว่าเรายังมีดีอยู่อันหนึ่งที่คนอื่นจะต้องพึ่งก็คือรู้บาลี เพราะฉะนั้นที่เรามีดีอย่าเพิ่งทิ้ง ต้องรักษายึดให้ได้ ส่วนอันดีที่ยังไม่มีแต่ควรจะมี ก็จะทำให้ได้ จะเดินหน้าต่อไปควรระวังว่าถ้ามัวแต่มองอันที่ดีที่ควรจะมี แล้วไปดูถูกอันที่ดีที่มีอยู่เสีย ก็อาจจะสูญเสียไปได้ทั้งหมด

อาจารย์บางท่านเป็นนักเล่านิทานก็อาจจะเล่าเรื่องสุนัขป่ากับชิ้นเนื้อ อะไรทำนองนี้ ฉะนั้นก็เป็นเรื่องที่จะต้องระวังเป็นอันว่า หนึ่ง ตอนนี้อย่างน้อยสิ่งที่จะต้องทำได้ก็คือสำรวจดูว่าเรามีอะไรดีที่ต่างจากสถาบันอื่น สถาบันอื่นทำไม่ได้อย่างเรา ควรยึดควรรักษาอันนั้นไว้ให้ดี แน่นอนเรื่องภาษาบาลี พระพุทธศาสนานี้เป็นแกนที่คนอื่นทำไม่ได้ เราควรแสวงหาความเป็นเลิศในเรื่องนี้ เป็นจุดทีหนึ่ง

อย่างที่กล่าวเมื่อกี้เกี่ยวกับแนวโน้มของโลก ว่าการศึกษาในตะวันตก อย่างในอเมริกา ด้านหนึ่งก็ไปเสียลิบลับเช่นในด้านคอมพิวเตอร์ แต่อีกด้านหนึ่งเขาก็หันมาทางด้านจิตใจแล้ว แนวโน้มในด้านการศึกษาพระพุทธศาสนาจึงจะมีมากขึ้นในที่เจริญ เพราะฉะนั้น ท่านที่ศึกษาพระพุทธศาสนาและบาลีไม่ต้องกลัวหรอก ต่อไปจะต้องมีผู้หันมาพึ่งพาอาศัยท่าน คิดว่าอย่างนั้น ฉะนั้นอย่าไปตื่นเลย คืออย่าไปมองคนไทยที่ตามฝรั่ง ถ้าจะมองฝรั่งว่าเป็นอย่างไร ต้องมองให้ถึงเมืองฝรั่งจริงๆ

ตอนนี้มีปัญหาอันหนึ่งคือ เรามีลักษณะและค่านิยมตามฝรั่ง นิยมตะวันตก นิยมความเจริญแบบฝรั่ง แต่บางทีถ้าเรามองดูคนไทยที่ตามฝรั่งแล้วเราอาจจะเดินผิดก็ได้ เพราะตอนนี้ฝรั่งอาจจะไม่เป็นอย่างคนไทยตามแล้วก็ได้ แนวโน้มของฝรั่งที่จะเป็นต่อไปข้างหน้า เราต้องดูฝรั่งเอง เพราะตอนพวกฝรั่งก็มีพวกนำหน้ากับพวกล้าหลัง คนไทยที่ชอบตามพวกฝรั่งที่ล้าหลัง ส่วนพวกฝรั่งที่นำหน้าเราไม่รู้ เมื่อเรามองไปตามฝรั่งที่ล้าหลัง ต่อไปข้างหน้าพวกเราก็จะกลายเป็นพวกล้าหลังอยู่เรื่อยไป แล้วฝรั่งก็นำหน้าต่อไป เราก็ตามฝรั่งกันต่อไป

ฉะนั้นต้องไปดูฝรั่งที่นำหน้าว่ามันเป็นอย่างไร แล้วเราก็มาจัดการศึกษาของเราให้ดีด้วย ยิ่งกว่านั้นควรดูว่า ฝรั่งที่นำหน้าเขาสนใจอะไร เราควรจะบริการอะไรให้เขาได้ นี่เป็นเรื่องที่ต้องมอง มองโดยทั่วไปให้รอบด้าน คือว่าอะไรดีก็ยึดถือรักษาไว้ให้ ได้ ในอนาคตก็ต้องมองเช่นเดียวกันว่าอะไรที่ดี เรามีได้โดยที่เขาไม่สามารถจะทำได้ เราก็ทำให้เด่นเป็นลักษณะพิเศษของเราไว้ และที่เป็นหน้าที่ของเราด้วย ที่จะต้องทำเพื่อเราจะเป็นที่พึ่งแก่ชาวโลกได้ ถ้าหากจะเป็นที่พึ่งแก่ชาวโลกแล้วไม่เป็นผู้นำชาวโลก มัวแต่ตามชาวโลก มันจะเป็นที่พึ่งให้แก่เขาได้อย่างไร พระนั้นอยู่ในฐานะที่พระพุทธเจ้าท่านให้ประกาศศาสนาทรงให้เป็นผู้นำชาวโลก ไม่ใช่ให้เป็นผู้ตามชาวโลก เพราะฉะนั้นก็จะต้องทำหน้าที่เป็นผู้นำของชาวโลกด้วย

อาตมาขอยุติการแสดงปาฐกถาในวันนี้ไว้เพียงเท่านี้ ขออนุโมทนาญาติโยมสาธุชนทุกๆ ท่าน และขอขอบคุณ ท่านพระเถรานุเถระฝ่ายบรรพชิตทุกๆ องค์ ขอจบเพียงเท่านี้