- (กล่าวนำ)
- สมาธิ เคยว่า meditation แต่เดี๋ยวนี้ว่า concentration
- ภาวนา จะใช้คำใด ควรรู้ไว้ทั้ง ๒ อย่าง
- ตอน ๑ ปฏิบัติสมาธิให้ถูกทาง
- สมาธิ มีประโยชน์ที่เป็นลักษณะสำคัญ ๓
- ๑. สมาธิเพื่อพลังจิต
- ๒. สมาธิเพื่อความสุขสงบ
- ๓. สมาธิเพื่อจิตใสและขยายปัญญา
- ผลพลอยได้
- ตอน ๒ วิธีป้องกันและแก้ไขโทษของสมาธิ
- ๑. ปรับอินทรีย์ให้สมดุล
- ๒. ปรับการปฏิบัติให้ดำเนินตามไตรสิกขา
- สันโดษ
- สติปัฏฐาน
- สรุปความ
- ภาคผนวก (คัดตัดมาจากปาฐกถาอีกเรื่องหนึ่ง – ตามคำขอ)
๒. ปรับการปฏิบัติให้ดำเนินตามไตรสิกขา
ที่ว่ามานี้เป็นการพูดขยายกว้างออกไปจากเรื่องสมาธิ ที่รู้กันดีว่าเป็นองค์ธรรมสำคัญในพระพุทธศาสนา มีประโยชน์มากมาย
แต่ฐานะของสมาธิในพระพุทธศาสนานั้นชัดเจน คือสมาธินั้นอยู่ในกระบวนการของไตรสิกขา หรืออยู่ในระบบสัมพันธ์ของการปฏิบัติธรรมที่เรียกว่า ไตรสิกขา ซึ่งเป็นกระบวนการปฏิบัติที่องค์ธรรมทุกข้อต้องสัมพันธ์ส่งผลต่อกันในการเคลื่อนเดินหน้าไปสู่จุดหมาย ถ้ายังไม่ถึงจุดหมายแล้วหยุดไม่ได้ องค์ธรรมทุกข้อต้องส่งผลอย่างที่ว่านั้น จะเป็นองค์ธรรมด้วนๆ ลอยๆ ปฏิบัติไปโดยมีผลเฉพาะตัวไม่ได้
ผู้ปฏิบัติจะต้องมองเห็นว่าธรรมะข้อนี้ส่งผลไปสู่ธรรมะข้อไหนอย่างไร ถ้าตีข้อนี้ไม่ออก ก็แสดงว่ายังไม่เข้าใจธรรมะนั้นชัด
จุดนี้สำคัญ เพราะเป็นหลักการของไตรสิกขาที่บอกว่า องค์ธรรมทุกข้อ เป็นหน่วยหนึ่งในกระบวนการปฏิบัติที่สัมพันธ์กัน ต้องส่งผลหนุนเนื่องกันไปสู่จุดหมาย
จุดนี้เป็นเรื่องที่มักจะพลาด เวลามองความหมายของธรรมะ เรามักจะมองแต่ละข้อ พอมองแต่ละข้อแล้ว ก็หยุดอยู่แค่นั้น ไม่ไปสัมพันธ์กับข้ออื่น ถ้ามองไม่สัมพันธ์กับข้ออื่นแล้ว ก็หยุดอยู่แค่นั้น และแม้แต่ความหมายของธรรมข้อนั้นเองก็ไม่ชัด
No Comments
Comments are closed.