ปฏิรูปการศึกษา พระพุทธศาสนาจะไปอยู่ไหน?

หน้าสำหรับพิมพ์

… การศึกษาสมัยใหม่ที่จัดกันมา ได้มองเห็นกันมากขึ้นว่าชักจะมีความหมายแคบและเพี้ยนไป กลายเป็นแค่ความรู้ ข้อมูล และการที่จะได้เครื่องมือทำมาหากิน แม้กระทั่งเป็นความเก่งในการหาผลประโยชน์ ความหมายที่แท้เหลือแค่เป็นเงาๆ และไม่ค่อยเอาใจใส่กัน คือการพัฒนาความเป็นมนุษย์ ทำให้คนมีความเป็นอยู่ดีงามขึ้น มีพฤติกรรม จิตใจ และปัญญา ที่จะสร้างสรรค์ชีวิตและสังคมให้ประเสริฐมีสันติสุข …

… ปัญหาของเราอยู่ที่ว่า คนไทยที่ว่านับถือพระพุทธศาสนานั้น ไม่รู้จักศาสนาที่ตนนับถือ …

เราสอนให้ชาวพุทธรู้จักศาสนาของเขา ไม่ใช่ปล่อยให้นับถือแล้วไม่รู้เรื่องรู้ราว ซึ่งจะทำให้สูญเสียประโยชน์ที่พึ่งได้ ทั้งแก่ตัวของเขาเอง และของสังคมประเทศชาติ เราไม่ได้สอนเพื่อจะไป convert แนวคิดของฝรั่งกับของเราต่างกันคนละเรื่องละราว สภาพแวดล้อมก็ไม่เหมือนกัน ฉะนั้น นอกจากต้องรู้จักฝรั่งให้เพียงพอแล้ว ก็ต้องทำความเข้าใจในเรื่องสังคมของตัวเองให้ดี …

สารบัญ

ความเป็นมา

(กล่าวนำ) ปฏิรูปการศึกษา : พระพุทธศาสนาจะไปอยู่ไหน?

– ๑ – ทำไมกิจการพุทธศาสนา จึงควรตั้งเป็นองค์กรอิสระ

• แยกไปเป็นอิสระ แล้วใช้วิธีประสาน เพื่อป้องกันการปฏิบัติผิดพลาดโดยไม่รู้
• ถ้าไม่ระวัง จะเป็นเพียงงานพ่วงที่จัดพอให้เสร็จ ควรถือโอกาสจัดวางให้ดีที่สุด
• ถึงแม้ตั้งใจดี จะรักษารูปเก่าแต่เอามาใส่ในกรอบใหม่ เลยกลายเป็นปนเปและเสียเอกภาพ
• สถานะขององค์กรปกครองสงฆ์ที่ว่าเป็นอิสระ ไหนๆ จะวางระบบระยะยาว ก็ควรทำให้ชัดไม่ให้ติดขัดอึดอัดขึ้นมา
• การมีหน่วยราชการขึ้นมาทำงานพระพุทธศาสนา ก็เป็นไปตามธรรมดาที่จะให้ได้ประโยชน์แก่ประชาชน
• ไม่ใช่แค่เรื่องวิตกห่วงใย แต่เป็นเรื่องที่ต้องทำให้ถูกตามหลัก
• จัดให้ตรงตามสภาพความจริงให้คนทั้งหลายได้ประโยชน์จากพระศาสนาของเขา
• มีปัญหาน่าปรับปรุงมานาน ไหนๆ จะจัดกันใหม่ ทำไมจะไม่ใช้โอกาสนี้จัดให้ดีที่สุด
• อย่าปล่อยหลุดประเด็นหลัก ต้องให้พระพุทธศาสนาทำหน้าที่แท้คือการศึกษา
• ปฏิรูปการศึกษาคงไม่ไปไหน ถ้ามองไม่เห็นพุทธศาสนาในการศึกษาของสังคมไทย
• ถ้าจัดแค่รักษารูปแบบเก่า เอามาใส่ในกรอบใหม่ ก็ไม่ต้องหวังจะดีขึ้น ทรงก็ไม่ไหว จะได้แต่ทรุด
• การวางนโยบายเป็นงานใหญ่สำคัญยิ่ง ต้องให้แน่ใจว่าได้คนรู้จริงมองเห็นการณ์กว้างไกล

– ๒ – ด้านที่อเมริกายังล้าหลัง

• อเมริกามีภูมิหลังศาสนาที่ขมขื่นน่าเศร้า ทำให้เขาเอาประโยชน์จากศาสนาไม่ได้
• ภูมิหลังอเมริกากับภูมิหลังไทย ไม่เหมือนกัน ต้องรู้เข้าใจจึงจะจัดการศึกษาได้เหมาะกัน
• พอสังคมบรรลุจุดหมายพื้นฐาน อเมริกันก็ไม่มีจริยธรรมที่จะรับมือกับปัญหาใหม่
• จะดูแต่ตัวบทกฎหมายของเขาเท่านั้นไม่พอ ต้องรู้เหตุผลและเข้าถึงความหมายที่แท้ของกฎหมายนั้นด้วย
• ศาลสูงสุดของอเมริกาเตือนคนอเมริกัน ให้รู้ที่มาของข้อบัญญัติที่แยกรัฐกับศาสนา
• อ่านมติของศาลสูงสุดอเมริกา จะรู้ว่าทำไมเขาเชิดชูศาสนาหนึ่งใดไม่ได้
• เสรีภาพของอเมริกา เพื่อให้ศาสนาไม่รังแกกัน เสรีภาพของไทย เพื่อให้ต่างศาสนาสามัคคีกัน
• เบื้องหลังอเมริกาที่ร.ร.ต้องไม่สอนศาสนากับความจริงของไทยที่ต้องเข้าใจพระพุทธศาสนา
• คิดให้ชัด สอนศาสนาอย่างไรก่อปัญหาปิดกั้นปัญญา สอนศาสนาอย่างไร ปัญญาพิพัฒน์ ชีวิตและสังคมวัฒนา
• ถึงเวลา ตื่นขึ้นมา มองให้กว้างไกล ตั้งจุดหมายให้ชัด และไม่ประมาทเร่งรัดทำ