พระพุทธศาสนา กับการศึกษาในอดีต หัวข้อคำบรรยายเรื่องนี้ จำกัดเฉพาะขอบเขตของกาละว่า เป็นส่วนอดีต แต่ไม่กำจัดขอบเขตของเทศะว่า เป็นการศึกษาในประเทศหนึ่งประเทศใดโดยเฉพาะ แม้ในฝ่ายกาละที่เป็นส่วนอดีตนั้น ก็…
คณะสงฆ์เป็นสถาบันสังคมตัวอย่าง เมื่อพระพุทธศาสนาอุบัติขึ้นนั้น ความเป็นอยู่ของประชาชนในชมพูทวีป ถูกกำหนดด้วยระบบความเชื่อถือและคำสอนของศาสนาพราหมณ์ ในทางสังคม มนุษย์ถูกแบ่งออกเป็นวรรณะต่างๆ ๔ วรรณะ คื…
หลักพระพุทธศาสนาส่งเสริมให้มีการจัดการศึกษา จากข้อความที่กล่าวมานี้ จะมองเห็นต่อไปอีกว่า งานหลักหรือภารกิจสำคัญของสถาบันสงฆ์ ก็คือการศึกษา ระบบการต่างๆ ที่จัดขึ้นในทางการปกครองก็ดี ทางการเลี้ยงชีพก็ดี…
การศึกษาขยายตัว อาศัยองค์ประกอบทั้งทางคำสอน และการปฏิบัติในพระธรรมวินัยมาเกื้อหนุนเช่นนี้ การศึกษาในพระพุทธศาสนาก็ขยายตัวเป็นกิจการกว้างขวางยิ่งขึ้น ปรากฏหลักฐานในทางประวัติศาสตร์ว่า คณะสงฆ์ได้ทำให้เก…
เกิดมหาวิทยาลัยแห่งแรกของโลก หันมากล่าวถึงการศึกษาทางพระพุทธศาสนา ในประเทศ อินเดีย มีระยะสำคัญที่ควรสนใจเป็นพิเศษอยู่ตอนหนึ่ง คือ ตั้งแต่ราว พ.ศ. ๑๐๐๐ เศษ เป็นต้นมา เมื่อมีสัญญาณว่าพระพุทธศาสนาเริ่มเส…
ข้อสังเกตเกี่ยวกับความเจริญ และความเสื่อมของการศึกษาในอินเดีย ในหัวข้อเรื่องประวัติการศึกษาของสารานุกรมบริแตนนิกา ได้เขียนสรุปเกี่ยวกับความเป็นมา และข้อคิดเห็นเกี่ยวกับการศึกษาในประเทศอินเดีย มีข้อควา…
เปรียบเทียบมหาวิทยาลัยพุทธศาสนา กับมหาวิทยาลัยในยุโรป เรื่องราวเกี่ยวกับมหาวิทยาลัยพุทธศาสนา ตามหลักฐานเท่าที่เล่ามาพอจะให้ลงความเห็นได้ว่า มหาวิทยาลัยพุทธศาสนาเป็นมหาวิทยาลัยแห่งแรกของโลก แต่การที่จะ…
พระพุทธศาสนากับการศึกษาสมัยเดิมของไทย ประวัติการแพร่หลายของพระพุทธศาสนาเข้ามาสู่ประเทศไทยนั้นเท่าที่เห็น นิยมถือการแบ่งยุคตามพระนิพนธ์ของสมเด็จ ฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ที่ทรงไว้ในหนังสือตำนานพุทธเจดีย…
ข้อสังเกต และข้อสรุปบางประการ เกี่ยวกับพระพุทธศาสนากับการศึกษาสมัยเดิมของไทย ๑. การศึกษาของชาติไทยแต่เดิมมา มีศูนย์กลางที่เป็นแหล่งให้การศึกษา ๒ แหล่ง คือ วัด กับ วัง เป็นธรรมดาอยู่เอง ที่วังจะต้องเป็…
อนุโมทนา พ.ท. ทองขาว พ่วงรอดพันธุ์ นายกสมาคมศิษย์เก่า มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยในนามของสมาคมฯ ได้มีกุศลฉันทะ แจ้งความประสงค์ที่จะพิมพ์หนังสือ เรื่อง “พระพุทธศาสนากับการศึกษาในอดีต” เพื่อเผยแพร่ให้เป็นปร…