ตัวอย่างสาเหตุของปัญหา ที่แฝงมาในพื้นเพของเราเอง ขอยกตัวอย่าง จะพูดไปจากสภาพปัญหาที่ปรากฏนี้ เช่นว่า ทำไมคนไทยจึงทำงานเป็นทีมไม่ได้ ปัญหานี้จะสัมพันธ์กับลักษณะนิสัยของคนไทยอย่างหนึ่ง ขอพูดเป็นข้อเสนอไ…
กิเลสใหญ่ชุดสำคัญ ที่บงการบทบาทของคน มานะนี้เป็นกิเลสใหญ่ตามหลักพุทธศาสนา อยู่ในกลุ่มที่มีจำนวน ๓ คือ ตัณหา มานะ ทิฏฐิ ในพระพุทธศาสนานี้ เรามักจัดอะไรๆ เป็นชุดๆ กิเลสอีกชุดหนึ่งก็คือรากเหง้าของอกุศล ห…
ใช้กิเลสแก้ไข ถึงจะได้ผล ก็ไม่ปลอดภัย อาตมาเพียงยกตัวอย่างให้ดูว่า ลักษณะนิสัยคนไทยเรานี้ เด่นในเรื่องมานะมาก และเราได้ใช้คำว่ามานะ จนกระทั่งมันกลายเป็นคำที่มีความหมายดีไป เดี๋ยวนี้มานะเป็นศัพท์ที่ดีใ…
สร้างจริยธรรมตัวนำขึ้นข้อเดียว จริยธรรมอื่นพ่วงมาเป็นพรวน คราวนี้ ประการที่สอง เป็นด้านบวก เมื่อกี้นี้ได้พูดถึงสาเหตุของปัญหา ซึ่งเป็นการหนักไปในด้านลบหรือด้านสิ่งที่ต้องกำจัด คราวนี้ก็ถึงด้านเสริมสร้…
– ๓ – ระบบจริยธรรมที่ครบวงจร ตัวอย่างที่ ๑: เสรีภาพในการแสดงออก การแสดงออกอย่างเสรี ต้องมีองค์ประกอบครบชุด ต่อไปขอพูดผ่านไปถึงว่า การฝึกและการใช้จริยธรรมต้องเป็นการปฏิบัติที่ครบวงจร ปัจจุบ…
การแสดงออกอย่างเสรี คือความเหลวไหล ถ้าไม่สัมพันธ์กับจุดมุ่งหมาย เรื่องตัวอย่างในประเทศอเมริกาที่เล่ามานี้ เป็นเรื่องของระเบียบที่ไม่เป็นทางการของสังคม เป็น tradition เป็นธรรมเนียมประเพณี แต่มันก็มีสาร…
ตัวอย่างที่ ๒: สันโดษ เมื่อใช้พลาด สันโดษเพื่อขยัน กลายเป็นหนุนความเกียจคร้าน ต่อไปอีกตัวอย่างหนึ่ง คือ สันโดษ สันโดษนี่มันขาดวงจรไปเสียนานแล้ว สันโดษเราแปลกันว่า ความพอใจตามมีตามได้ พอใจในสิ่งที่ตัวม…
ตัวอย่างที่ ๓: ปลงอนิจจังได้ สบายใจ ทีนี้ อีกตัวอย่างหนึ่ง ของจริยธรรมที่ครบวงจร คือ คนไทยนี้มีลักษณะจิตใจอย่างหนึ่งที่ดี ซึ่งชาวต่างประเทศมาแล้วจะสังเกตเห็นได้ง่าย คือ เป็นคนยิ้มแย้มแจ่มใส วางใจปลงใจ…
ไม่ใช่แค่ใจสบาย ต้องให้กิจสำเร็จ การรู้เท่าทันความจริงของสิ่งทั้งหลาย เป็นสิ่งที่ดีเพราะเป็นปัญญา ก็ดีในตัวอยู่แล้ว เป็นประการที่หนึ่ง ประการที่สอง ทำให้จิตใจสบาย ก็ดี แต่ประการที่สามทำให้อยู่นิ่งเฉยห…
แก้ไของค์ประกอบทุกด้านให้ครบ ทีนี้ อีกหัวข้อหนึ่งที่ยังคงค้างอยู่ก็คือ การฝึกฝนในทางจริยธรรมนี้ ต้องทำที่องค์ประกอบต่างๆ ให้ครบถ้วนด้วย คราวนี้ เราจึงต้องมาพูดถึงเรื่ององค์ประกอบต่างๆ ในการฝึกฝนหรือปฏ…