ข้อคิดเห็นต่อคุณลักษณะเด็กไทยในอนาคต - รวมธรรมะ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

การศึกษาจัดตั้งก็คือไม่ใช่การศึกษาแท้ หมายความว่าเป็นการจัดตั้งเพื่อเอื้อต่อการที่จะเกิดมีการศึกษา หรือการจัดตั้งที่เอื้อต่อการเกิดขึ้นของการศึกษา เราจัดตั้งเพื่อช่วยให้การศึกษาเกิดขึ้น หรือพัฒนาขึ้นในเด็ก แต่ตัวมันไม่ใช่การศึกษา เพราะฉะนั้นที่เราเรียกว่า การศึกษา มันเป็นเพียงคำสมมติหรือคำเรียกกันไป อันนี้เป็นเรื่องสำคัญ เพราะว่าจะมีความหมายไปหมด แม้แต่การจัดชั้นเรียน จัดกิจกรรมอย่างเช่นว่า เดี๋ยวนี้บอกให้สนุก ให้เด็กเรียนอย่างสนุก ให้มีความสุข ถ้าเราแยกตรงนี้ได้เราจะเห็นชัดว่า มันมีความสุขจัดตั้งกับความสุขที่แท้