ศิลปศาสตร์แนวพุทธ

หน้าสำหรับพิมพ์

…วิชาศิลปศาสตร์นั้นเป็นวิชาการสำหรับสร้างคนให้เป็นนักศึกษา คือ ให้เป็นผู้มีความพร้อมและมีท่าทีที่ถูกต้องในการที่จะศึกษาเล่าเรียน เมื่อเขามีความพร้อมและมีท่าทีที่ถูกต้องแล้ว เขาก็จะสามารถไปเล่าเรียนวิชาชีพและวิชาเฉพาะต่างๆ อย่างได้ผลดี และเล่าเรียนได้อย่างถูกต้องตรงตามวัตถุประสงค์ เพื่อเขาจะได้ไปพัฒนาชีวิตและพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่ตนเองและแก่สังคม ให้เกิดประโยชน์สุขอย่างแท้จริง ตามความมุ่งหมายของวิชาชีพและวิชาเฉพาะนั้นๆ มิใช่เล่าเรียนเพียงเพื่อหาผลประโยชน์อย่างเดียวในทางที่เห็นแก่ตัว ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นเครื่องมือที่ใช้ในทางที่ผิดพลาด…

สารบัญ — ศิลปศาสตร์แนวพุทธ

(กล่าวนำ)

๑ ความหมาย ขอบเขต และความเป็นมาของศิลปศาสตร์

• ความหมายของศิลปศาสตร์
• เนื้อหาและขอบเขตของศิลปศาสตร์
• ศิลปศาสตร์ในสายวัฒนธรรมตะวันออก
• ศิลปศาสตร์ แบบตะวันออก หรือแบบตะวันตก

๒ การศึกษาศิลปศาสตร์ ศิลปศาสตร์ในฐานะเป็นวิชาพื้นฐาน

• แง่ที่ ๑ ศิลปศาสตร์ มองโดยความสัมพันธ์ กับวิชาชีพและวิชาเฉพาะต่างๆ
  • ศิลปศาสตร์มีจุดหมายปลายทางเพื่อสร้างบัณฑิต
  • ศิลปศาสตร์มีจุดหมายในระหว่างเพื่อสร้างนักศึกษา
  • องค์ประกอบ ๓ ประการของความเป็นบัณฑิต
• แง่ที่ ๒ ศิลปศาสตร์ มองโดยความสัมพันธ์ ระหว่างมนุษย์กับสิ่งที่มนุษย์เกี่ยวข้อง เพื่อให้ดำรงชีวิตอยู่ด้วยดี
  • องค์ประกอบ ๓ แห่งการดำรงอยู่ของมนุษย์
  • ปัญหาที่กระทบต่อการดำรงอยู่ของมนุษย์
  • วิถีทางที่จะแก้ปัญหา
• แง่ที่ ๓ ศิลปศาสตร์ มองโดยสัมพันธ์กับกาลเวลา ยุคสมัย และความเปลี่ยนแปลง
  • ความเปลี่ยนแปลงเอื้อประโยชน์แก่มนุษย์อย่างไร?
  • มนุษย์ควรปฏิบัติอย่างไรต่อกาลเวลาและความเปลี่ยนแปลง?
  • จะเป็นคน “ทันสมัย” จะต้องทำอย่างไร?
• แง่ที่ ๔ ศิลปศาสตร์ มองในแง่เทศะ
  • รู้เขา รู้เรา คืออย่างไร?
  • จะรู้เขาจริง ต้องรู้ถึงเหตุปัจจัย
  • ที่ว่ารู้เขา รู้เรานั้น รู้ไปเพื่ออะไร?
• แง่ที่ ๕ ศิลปศาสตร์ มองในแง่การพัฒนาศักยภาพของมนุษย์
  • ศิลปศาสตร์เป็นเนื้อเป็นตัวของการศึกษา
  • ศิลปศาสตร์เป็นทั้งเครื่องพัฒนาและเครื่องมือรับใช้ศักยภาพของมนุษย์
• แง่ที่ ๖ ศิลปศาสตร์ มองในแง่การพัฒนาปัญญาที่เป็นแกนของการพัฒนาศักยภาพ และการเข้าถึงอิสรภาพ
  • ปัญญาในฐานะแกนกลางของการพัฒนาศักยภาพ
  • คิดเป็นและคิดชัดเจน เป็นสาระของการพัฒนาปัญญา
  • การพัฒนาปัญญามีจุดหมายเพื่ออิสรภาพ
  • ศิลปศาสตร์เพื่อการพัฒนาปัญญาที่ได้ผล

๓ สาระและจุดหมายของศิลปศาสตร์

• รากฐานร่วมของศิลปศาสตร์
• ความสำเร็จของศิลปศาสตร์ อยู่ที่สัจจะ จริยะ และศิลปะ
• ผู้บรรลุจุดหมายหรือผลผลิตสุดท้ายของศิลปศาสตร์
• ศิลปศาสตร์นำสู่รุ่งอรุณของการศึกษา
• ความผิดพลาดของอดีตที่รอการแก้ไข
• คำฝากแด่อาจารย์ศิลปศาสตร์