- คำนำ
- ปรัชญาการศึกษา ตามหลักพระพุทธศาสนา (มองจากภาคปฏิบัติ)
- — การศึกษาพุทธศาสนา บนพื้นฐานของความรู้แบบตะวันตก
- — หน้าที่ ๒ อย่างของครู
- — ความรู้ประเภทที่ ๑ : สุตศิลปหรือความรู้ที่เป็นอุปกรณ์
- — การศึกษาเริ่มต้นเมื่อคนเริ่มคิด
- — การคิดอย่างเสรี
- — ตัวอย่างจุดเริ่มต้นของความคิด ในด้านความสัมพันธ์กับวัตถุธรรม
- — ตัวอย่างจุดเริ่มต้นของความคิด ในด้านความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมทางสังคม
- — สรุปจุดเริ่มของความคิด หรือการมองความหมายและการตีค่า ๒ แบบ
- — ความรู้ประเภทที่ ๒ : ปัญญาหรือความรู้ที่เป็นตัวการศึกษา
- — อวิชชา – ตัณหา – อัตตา
- — การสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมฝ่ายวัตถุธรรม โดยวิถีทางของปัญญา
- — การสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมทางสังคม โดยวิถีทางของปัญญา
- — ปัญญาพ่วงด้วยกรุณาในจิตที่มีอิสรภาพ
- — กัลยาณมิตร จุดชนวนความคิด คือให้การศึกษา
- — การจัดการกับตัณหา
- — การศึกษากับแรงจูงใจ
- — ตัวอย่างต่างๆ ของกามฉันทะกับธรรมฉันทะ
- — ตัวอย่างของกามฉันทะและธรรมฉันทะ กับการปฏิบัติคุณธรรมทางสังคม
- — เสรีภาพที่แท้จริงมีอิสรภาพที่แท้เป็นพื้นฐาน
- — พุทธิศึกษาและจริยศึกษา กับ สุตศึกษาและศิลปศึกษา
- — พลศึกษาต้องหยั่งรากลงถึงจิตใจด้วย
- พระพุทธศาสนา กับการพัฒนาการศึกษา
- — ความผิดพลาดของการศึกษาเท่าที่ผ่านมา
- — ปัญหาเกี่ยวกับความหมายและความมุ่งหมายของการศึกษา
- — ความหมายของคำบัญญัติในทางการศึกษา
- — พระพุทธศาสนากับการพัฒนาการศึกษาในแง่เนื้อหาสาระ
- — ความซื่อตรงต่อกฎธรรมชาติ
- — คุณค่าแท้ คุณค่าเทียม
- — ปัญหาเกี่ยวกับแรงจูงใจ
- — ปัญญากับอิสรภาพ และกรุณา
- — หลักยืนของการศึกษาที่แท้
- — การศึกษากับประชาธิปไตย
- — ศิษย์ในฐานะที่เป็นผลผลิตและที่พิสูจน์สัมฤทธิผลของการศึกษา
พระพุทธศาสนา
กับการพัฒนาการศึกษา
เจริญพร ท่านอาจารย์และนิสิตทั้งหลาย
อาตมภาพรู้สึกเป็นสิริมงคลที่ได้มีโอกาสมาพูดในสถานศึกษาขั้นอุดมศึกษา คือมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ในครั้งนี้ และได้มาพูดในเรื่องที่แสดงถึงความสัมพันธ์กัน ระหว่างพระพุทธศาสนา ซึ่งถือว่าพระสงฆ์นี่เป็นตัวแทน กับเรื่องการศึกษาซึ่งสถาบันแห่งนี้เป็นแหล่งอำนวยให้ เป็นเรื่องที่เกี่ยวกันระหว่างทั้งสองฝ่าย
หัวข้อที่กำหนดให้พูด “พระพุทธศาสนากับการพัฒนาการศึกษา” บอกถึงการที่เราจะนำเอาพระพุทธศาสนามาช่วยในการพัฒนาการศึกษา ว่าจะเป็นไปได้อย่างไร การที่ใช้คำว่าการพัฒนาการศึกษา ทำให้รู้สึกคล้ายกับว่า การศึกษาที่เป็นอยู่นี้ยังไม่พัฒนาหรืออย่างไร เราจึงต้องมาพัฒนาการศึกษาขึ้นไป นี้เป็นเรื่องที่น่าพิจารณาและสมัยนี้ก็มีความรู้สึกกันอย่างนั้นเสียด้วยว่า การศึกษาสมัยนี้ยังไม่ได้ผลเท่าที่ควร บางท่านถึงกับกล่าวว่าการศึกษาในประเทศเราเท่าที่ทำมาไม่ได้ผล หรือเกิดความล้มเหลว มีข้อเสียหายผิดพลาดประการต่าง ๆ มากมาย
แต่ทั้งนี้เราจะลงโทษเสียเลยว่า ไม่ได้ผลหรือล้มเหลว ก็เป็นการกล่าวหาที่รุนแรงเกินไป ความจริงนั้น เท่าที่ดำเนินมาก็ต้องได้ผลอยู่เหมือนกัน แต่รู้สึกผิดหวังบ้าง ไม่ได้ผลเท่าที่เราต้องการ หรือเท่าที่ควรจะเป็นไป จากความรู้สึกผิดหวังนั้น จึงทำให้เกิดปฏิกิริยาแสดงออกในการที่กล่าวอย่างรุนแรงว่า เป็นการศึกษาที่ไม่ได้ผล หรือล้มเหลว และความรู้สึกนี้ก็มีกันอยู่มากด้วย
No Comments
Comments are closed.