แดนแห่งความรู้: ขอบเขตและเป้าหมายที่ไม่เหมือนกัน ถ้าวิเคราะห์กันต่อไปอีก ก็จะเห็นว่า การที่วิทยาศาสตร์มีช่องโหว่เป็นปลายเปิดนี้ ก็เพราะวิทยาศาสตร์แสวงหาความรู้ความจริงของธรรมชาติในโลกฝ่ายวัตถุภายนอกด้…
ความ “รอไม่ได้” ก็เป็นภาวะที่ต้องยอมรับด้วย ต่อไปก็ “รอไม่ได้” จะยกตัวอย่างสักเรื่องหนึ่งให้เห็นความรอไม่ได้ในการเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ ในที่นี้จะยกตัวอย่างในเรื่องเจตคติหรือท่าที โดยจะเปรียบเทียบระ…
จัดปรับเรื่องคุณค่าให้ถูก เข้าใจสุข-ทุกข์ให้ตรงปัญหาการพัฒนาจึงจะแก้ได้ วิทยาศาสตร์บริสุทธิ์ถือว่าตนเป็นศาสตร์ที่ปราศจากคุณค่า แต่เป็นที่รู้กันดีว่า วิทยาศาสตร์มีบทบาทสำคัญยิ่งในกระบวนการพัฒนาตลอดเวลา…
ทำท่าจะเหมือน แต่ก็ไม่เหมือน ขอย้อนกลับไปพูดถึงศรัทธาระดับที่สอง ที่แยกเป็น ๒ ด้าน อย่างที่แสดงไว้ข้างต้น ในเรื่องนี้ มีข้อสังเกตว่า แท้จริงนั้น ศรัทธาของวิทยาศาสตร์ก็มีเค้าว่าจะแยกเป็น ๒ อย่างตรงกับข…
การยอมรับความ “ไม่เพียงพอ” ของวิทยาศาสตร์ เรื่องที่ ๑ ซึ่งอยากจะทบทวนอีกครั้งหนึ่งคือ เรื่อง “ไม่เพียงพอ” ได้บอกแล้วว่า วิทยาศาสตร์เท่าที่เป็นมานี้ไม่เพียงพอที่จะแก้ปัญหาของมนุษย์หรือแก้ปัญหาสำคัญของโ…
ศรัทธา: จุดร่วมที่แตกต่าง ระหว่างพุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์ ได้กล่าวแล้วข้างต้นว่า จุดเริ่มร่วมของศาสนาและวิทยาศาสตร์ก็คือ การที่มนุษย์ประสบปัญหาในการดำรงชีวิตอยู่ในโลก เนื่องจากภัยอันตรายและความติดขัดบี…
ศรัทธาที่ครบชุด ต้องทั้งมนุษย์ ธรรมชาติ และสังคม ๒) ระดับที่สอง หรือระดับรอง: ศรัทธา ๒ อย่าง ที่โยงต่อกัน ศรัทธาระดับที่สอง ก็มีจุดที่เป็นเป้า ๒ จุด กล่าวคือ ธรรมชาติกับตัวมนุษย์ และโยงจุดเป้าทั้งสองม…
แยกแล้วทิ้ง กับแยกไปเอาความจริง ได้กล่าวแล้วว่าศาสนาทั้งหลายทั่วไปตั้งแต่โบราณ มองความเป็นไปของสิ่งทั้งหลายว่ามีเทพเจ้าหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์อยู่เบื้องหลังคอยดลบันดาล ถ้ามนุษย์หวาดกลัวอันตรายไม่ต้องการใ…
ศาสนาแห่งธรรมชาติ และการรู้ธรรมชาติด้วยปัญญา ทีนี้เพื่อจะให้เกิดความเข้าใจชัดเจนในเรื่องนี้ อาตมาจะขอเอาเวลาช่วงนี้มาใช้กับการพูดถึงหลักการพื้นฐานบางอย่างที่พึงสังเกตของพุทธศาสนา ตอนแรกนี้ พูดถึงตัวห…
ศาสนาแห่งการเพียรแก้ปัญหา ด้วยการพัฒนาปัญญาของมนุษย์ ข้อที่ ๔ หลักการประกาศอิสรภาพของมนุษย์ พระพุทธศาสนาเกิดขึ้นในท่ามกลางความเชื่อตามหลักศาสนาพราหมณ์ ที่ถือว่า พระพรหมเป็นผู้สร้างโลก เทพเจ้าเป็นผู้บั…