ความขัดแย้งเริ่มต้นและขยายตัวจากที่ไหน การสร้างสันติภาพก็ตั้งต้นและพัฒนาจากที่นั่น

หน้าสำหรับพิมพ์

ความขัดแย้งเริ่มต้นและขยายตัวจากที่ไหน การสร้างสันติภาพก็ตั้งต้นและพัฒนาจากที่นั่น

การพัฒนามนุษย์ตามแนวนี้ ท่านมักสอนให้เริ่มต้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ในการปฏิบัติต่อวัตถุสิ่งของ เพราะมนุษย์ที่ดำเนินชีวิตกันอยู่นี้ เบื้องแรกก็ต้องเกี่ยวข้องกับวัตถุที่เสพบริโภคเช่นอาหาร ที่จำเป็นต่อชีวิต ซึ่งเขาจะมีท่าทีแห่งความสัมพันธ์ที่เริ่มด้วยการที่จะต้องได้ ต้องเอา เพราะฉะนั้น การฝึกฝนพัฒนามนุษย์จึงเริ่มที่การสัมพันธ์กับวัตถุด้วยท่าทีของการให้ ซึ่งจะมาดุลกันกับท่าทีแห่งการที่จะได้จะเอาที่กล่าวแล้วนั้น

เป็นธรรมดาว่ามนุษย์เมื่อคิดจะได้จะเอา ก็จะมีจิตที่แบ่งแยกกับผู้อื่น โดยมองผู้อื่นด้วยความรู้สึกระแวงหรือกีดกัน และเห็นผู้อื่นนั้นเป็นคู่แข่ง หรือเป็นปฏิปักษ์ เพราะฉะนั้น การฝึกมนุษย์ให้รู้จักให้ จึงเป็นการฝึกขั้นแรกในกระบวนการพัฒนาคนสู่สันติ คือให้รู้จักตั้งจิตคิดจะให้บ้าง

คนเรานั้น พอตั้งจิตคิดจะให้ ก็จะเกิดท่าทีใหม่ในการมองเพื่อนมนุษย์ โดยเฉพาะ ก่อนนี้เมื่อคิดจะเอาก็จ้องไปที่ของ พร้อมกับรู้สึกระแวงต่อคน แต่พอคิดจะให้ก็หันมามองที่คน ซึ่งทำให้เห็นชีวิตและความต้องการของเขา แล้วเข้าใจเขา เห็นสุขทุกข์ของเขา เห็นใจเขา ตอนนี้แหละ คุณธรรมคือเมตตาและกรุณา ก็จะเกิดขึ้น เป็นอันว่าจุดฝึกเบื้องแรกของมนุษย์ ก็เริ่มที่วัตถุนี่เอง แต่ย้ายจากการที่คิดจะได้จะเอา มาฝึกการให้ อย่างน้อยให้ความคิดที่จะให้ มาเริ่มสมดุลกับความคิดที่จะเอา แล้วมนุษย์ก็จะพัฒนาขึ้นทันที

ถ้ามนุษย์ไม่พัฒนาท่าทีด้านการให้นี้ มนุษย์ก็จะพัฒนาแต่ด้านที่จะได้จะเอาอย่างเดียว แล้วเขาก็จะเป็นนักหาความสุขด้วยการแย่งชิงเบียดเบียนกัน แต่เมื่อมีการพัฒนาอย่างที่ว่านี้ เขาก็จะสามารถมีความสุขอย่างใหม่ที่เกิดจากการให้ ซึ่งเป็นการทำให้คนอื่นเป็นสุข ถึงตอนนี้ คนก็จะมีความสุขที่ประสานร่วมกัน คือเมื่อให้ ทั้งผู้ให้และผู้ได้รับก็มีความสุขด้วยกัน บุคคลผู้ให้นั้นก็จะกลายเป็นผู้สร้างความสุขให้มีทั้งในตนและผู้อื่น และเขาก็จะเปลี่ยนบทบาทจากการเป็นนักหาความสุข มาเป็นนักให้ความสุขได้ การศึกษาซึ่งทำหน้าที่นี้ เป็นการพัฒนาคนในขั้นหนึ่งที่สำคัญ แม้ว่ากระบวนการจะยาวและซับซ้อน แต่ก็เป็นเรื่องที่เป็นไปตามธรรมชาติ ไม่ใช่เรื่องที่เหลือบ่ากว่าแรง หรือฝืนธรรมชาติแต่อย่างใด