หน้าสำหรับพิมพ์

คำชี้แจง

ความเพลิดเพลินในสิ่งที่สังคมมอบให้ อาจเป็นสาเหตุสำคัญ ที่ทำให้ลืมคำนึงถึงวันเวลาว่า ควรจะเตรียมปรับปรุงบทบาทและสถานภาพของตนให้สอดคล้องหรือผสมกลมกลืนกับความเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่จะเกิดขึ้นในอนาคตอย่างไร จึงจะสามารถรักษาบทบาทและสถานภาพของตนให้ดำรงอยู่กับสังคมได้อย่างทรงคุณค่า ซึ่งใครจะกล่าวติเตียนโดยประการใด ๆ มิได้

ในอดีต สถาบันสงฆ์เป็นสถาบันที่มีบทบาทสูงเคียงคู่กับสถาบันชาติมาเป็นเวลานาน สถาบันสงฆ์มีพระสงฆ์เป็นแกนนำ ส่วนสถาบันของชาติมีองค์พระมหากษัตริย์ทรงเป็นพระประมุข ทั้งสองสถาบันนี้ต่างได้ช่วยกันสร้างสรรค์และจรรโลงสังคมไทยให้สถิตสถาพรสืบมาโดยลำดับ แต่ปัจจุบันนี้ลักษณะของสังคมไทยได้เปลี่ยนแปลงไปมาก งานที่พระสงฆ์เคยทำในสมัยก่อน เช่น การศึกษา การรักษาพยาบาล การสาธารณสงเคราะห์ การพิพากษา อรรถคดีต่างๆ เป็นต้น ได้ถูกหน่วยงานของรัฐนำไปดำเนินการเอง ตามรูปแบบของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยซึ่งรัฐจักต้องจัดบริการให้แก่ประชาชน จนทำให้บทบาทของพระสงฆ์ที่เคยรับผิดชอบต่องานของสังคมมีลักษณะไม่ปรากฏเด่นชัดเท่าที่ควร พร้อมกันนี้ สถานภาพของพระสงฆ์เองก็พลอยถูกเพ่งมองไปในหลายรูปแบบ ซึ่งล้วนแต่ไม่เป็นผลดีต่อพระสงฆ์เท่าไรนัก

พระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) ป.ธ. ๙, พ.ม., พธ.บ. (เกียรตินิยมอันดับ ๑), พธ.ด. เป็นพระเถระรุ่นใหม่ที่สามารถอธิบายให้เห็นได้อย่างเด่นชัดถึงบทบาทที่พระสงฆ์เคยทำมา และสถานภาพอันสูงส่งที่สังคมมอบให้ นอกจากนี้ท่านยังได้อธิบายให้เห็นถึงบทบาทและสถานภาพของพระสงฆ์ในปัจจุบัน ว่ายังทำงานอันเป็นประโยชน์ต่อสังคมในหลายๆ ด้าน ที่คนเป็นจำนวนมากมองไม่เห็น แม้พระสงฆ์เป็นจำนวนไม่น้อยก็พลอยเข้าใจไปว่า ตนเองไม่ค่อยได้ทำงานอันเป็นประโยชน์ต่อสังคมเท่าไรนัก ต่อเมื่อพระราชวรมุนีได้ชี้แจงออกไปจึงทำให้เกิดความเข้าใจและรู้สึกว่า ปัจจุบันนี้พระสงฆ์ยังทำงานอันเป็นประโยชน์ต่อสังคมมากมายหลายด้าน เป็นแต่เพียงขาดการชี้แจงในแนวทางที่ถูกต้องเท่านั้น จึงทำให้มีคนมองพระสงฆ์ไปในลักษณะต่างๆ นานา

“สถาบันสงฆ์กับสังคมปัจจุบัน” เป็นผลงานที่พระราชวรมุนีได้เขียนบันทึกประกอบคำบรรยายเรื่อง “ปัญหาของสังคมไทยในปัจจุบัน และแนวทางในการแก้ไข” ซึ่งท่านได้รับอาราธนาไปบรรยายที่คณะแพทยศาสตร์และศิริราชพยาบาล เมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๑๗ และเขียนบันทึกประกอบคำบรรยายในโครงการอบรมบัณฑิตอาสาสมัครสายประชาบาล ที่คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อวันที่ ๘ สิงหาคม ๒๕๑๗ รวมทั้งได้เขียนเพิ่มเติมขึ้นอีกส่วนหนึ่ง ซึ่งท่านได้อนุมัติให้มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ดำเนินการรวบรวมพิมพ์เป็นรูปเล่ม เรียกชื่อว่า “เอกสารเผยแพร่ ชุดพระพุทธศาสนาสำหรับประชาชน” เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๗ ปรากฏว่าได้รับความสนใจจากพระสงฆ์และประชาชนเป็นอย่างดี แม้ปัจจุบันนี้ก็ยังมีผู้สนใจอยู่อีกเป็นจำนวนมาก มหาวิทยาลัยจึงได้ขออนุมัติจัดพิมพ์ขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่ง เพื่อสนองความต้องการของพระสงฆ์และประชาชนให้แพร่หลายยิ่งขึ้น

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ขออนุโมทนาขอบคุณพระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) ป.ธ. ๙, พ.ม., พธ.บ. (เกียรตินิยมอันดับ ๑), พธ.ด. ที่ได้เมตตาอนุมัติงานเขียนอันทรงคุณค่า ให้มหาวิทยาลัยจัดพิมพ์เผยแพร่ในครั้งนี้ หวังว่าหนังสือ “สถาบันสงฆ์กับสังคมปัจจุบัน” นี้ จะอำนวยประโยชน์ให้แก่ผู้ที่สนใจเกี่ยวกับบทบาทของสถาบันสงฆ์กับสังคมได้เป็นอย่างดี

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
ในพระบรมราชูปถัมภ์
๒๐ มิถุนายน ๒๕๒๕